Het kenmerk van een lineaire hypotheek is dat er gedurende de looptijd van de hypothecaire lening periodiek een vast bedrag wordt afgelost. Omdat de restantschuld hierdoor steeds lager wordt, worden de rentelasten steeds minder. Hierdoor dalen de brutolasten en de nettolasten gedurende de looptijd.
Bij een lineaire hypotheek lost de geldnemer gedurende de looptijd periodiek een vast bedrag af, waardoor de restschuld via een lineair schema afneemt. De lineaire aflossing bij een hypotheek is de meest eenvoudige en vanouds ook de meest bekende aflossingsvorm voor hypotheken, leningen en kredieten. De lineaire hypotheek wordt in een tevoren afgesproken aantal vaste termijnen terugbetaald. Het termijnbedrag dat periodiek wordt afgelost blijft tijdens de looptijd onveranderd.
De aflossing bij de lineaire hypotheek verloopt via een vaste lijn. Op deze wijze zal de schuld na elke betaalde termijn met een vast bedrag verminderen. Dit heeft uiteraard consequenties voor de te betalen hypotheekrente. De hypotheekrente wordt namelijk berekend over de restschuld. De schuld neemt met een gelijk bedrag af waardoor de te betalen rente ook langs een rechte lijn zal dalen.
Het financieren van een eigen woning met een hypothecaire geldlening heeft fiscale consequenties. Omdat de betaalde hypotheekrente door de hypotheekrenteaftrek mag worden afgetrokken, hoeft er minder belasting betaald te worden. De lasten die iemand betaalt met betrekking tot zijn of haar hypothecaire lening worden dus lager door dit belastingvoordeel. Omdat er sprake is van een belastingvoordeel spreken we van een bruto en een netto last van e hypotheek. Brutolasten hebben hierbij betrekking op de bedragen aan rente en aflossing die de geldnemer verschuldigd is uit hoofde van de afgesloten hypothecaire geldlening. De nettolasten hebben betrekking op dezelfde bedragen, en worden daarna gecorrigeerd door het belastingvoordeel. Van belastingvoordeel kan alleen sprake zijn wanneer de geldnemer Nederlands belastingplichtig is en volgens de Wet IB 2001 inkomen verdient en hier belasting over betaald.
Lineaire hypotheek berekenen
Bij het berekenen van een lineaire hypotheek wordt de hoofdsom gedeeld door het aantal periodiek te betalen termijnen. Bijvoorbeeld een hypotheek van € 180.000 aflossen in 30 jaar komt neer op € 6.000 aan aflossing per jaar en dus € 500 per maand. Let op dat dit bedrag uitsluitend aflossing van de hypotheekschuld betreft. De aflossing van de hypotheekschuld is onder de Wet IB 2001 niet aftrekbaar, de betaalde hypotheekrente is dat wel.