De levenhypotheek is net als de spaarhypotheek en de beleggingshypotheek een hypotheekvorm waarbij tijdens de looptijd naast de totaal openstaande hypothecaire geldlening een kapitaal wordt opgebouwd op een spaarrekening of beleggingsrekening.
Traditionele levenhypotheek
De traditionele levenhypotheek is een hypothecaire geldlening die wordt afgesloten in combinatie met een gemengde verzekering. De laatste jaren is de levenhypotheek in de schaduw komen staan van de spaarhypotheek. De geldgever die de hypothecaire lening verstrekt zal in een overeenkomst met de cliënt vastleggen dat de uitkering van de verzekering, zowel bij overlijden als bij leven, uitsluitend wordt gebruikt voor aflossing van de hypothecaire geldlening. Dit kan doordat de polis wordt verpand aan de geldgever.
In plaats van de betaling van aflossing aan de geldgever betaalt de geldnemer periodiek een premie aan de verzekeraar waarbij de premie is opgebouwd uit een deel voor de overlijdensrisicodekking en een deel voor kapitaalopbouw. Op het premiebestanddeel dat de verzekeraar reserveert voor de uitkering bij leven wordt door haar rente bijgeschreven. Daarnaast kan de verzekeringnemer ook meedelen in de winst van de verzekeraar. Dit is vaak het beleggingselement in een levensverzekering. Hierdoor wordt gesproken van een gemengde verzekering met winstdeling. De hoogte van de uitkering is door het beleggingsdeel niet exact aan te geven, hierdoor kan men op voorhand niet bepalen hoe hoog de uitkering op termijn zal zijn.
Hypotheek
Het voordeel van een leven hypotheek is dat tijdens de looptijd van de hypotheek de hypotheekrente aftrek volledig is. Naast de totaal openstaande hypothecaire lening wordt een spaarpotje gevormd dat aan het einde gebruikt kan worden voor de aflossing. Door de berekening van samengestelde interest (ook wel rente op rente) en de volledige hypotheekrente aftrek kan een levenhypotheek zeer gunstig zijn. Dit geldt echter alleen wanneer de hypotheekrente aftrekbaar gemaakt kan worden voor de inkomstenbelasting.
Lening
Een lening valt over het algemeen in box 3 wat wil zeggen dat er geen fiscale faciliteiten beschikbaar zijn om de lening aftrekbaar van het inkomen te maken. Wanneer de lening is gebruikt voor bijvoorbeeld de verbetering aan of verbouwing van de woning, is de lening wel aftrekbaar in box 1 en zal de hypotheekrente aftrek meestal worden toegepast. Alleen in geval de lening in box 1 valt is het raadzaam een gemengde verzekering af te sluiten. In alle andere gevallen is het raadzaam slechts een overlijdensrisicoverzekering af te sluiten en tijdens de looptijd van de lening de lening periodiek te verlagen. Let op dat geld lenen geld kost.